Nieuw huwelijkvermogensrechtVan 1838 naar 2018

Nederland heeft sinds 1838 als basisstelsel voor het huwelijksvermogensrecht de wettelijke gemeenschap van goederen. Men huwt in (algehele) gemeenschap van goederen tenzij voorafgaand aan het huwelijk bij huwelijkse voorwaarden geheel of gedeeltelijk van dit stelsel wordt afgeweken. Overigens is het sinds 1 januari  2012 ook mogelijk om tijdens het huwelijk zelf huwelijkse voorwaarden op te maken, dit moet met een notariële akte en natuurlijk in overeenstemming tussen beide partijen.

Nauwelijks gewijzigd de afgelopen 180 jaar

In de afgelopen eeuwen is het huwelijksvermogensrecht wel min of meer gemoderniseerd, maar het stelsel van algehele gemeenschap van goederen is in de kern vrijwel geheel ongewijzigd gebleven.

Het voorstel tot wijziging van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek en de Faillissementswet om zo de omvang van de wettelijke gemeenschap van goederen te beperken, treedt in werking per 1 januari 2018. Dit betekent dat het nieuwe regime alleen geldt voor huwelijken en geregistreerde partnerschappen gesloten na deze datum.

Wat verandert er op 1 januari 2018?

Eenvoudig gezegd, alles wat je had voor het huwelijk houd je, alles wat je krijgt of erft tijdens het huwelijk houd je, en alles wat je tijdens het huwelijk samen opbouwt deel je.

Deze wet introduceert de beperkte gemeenschap van goederen als basisstelsel voor het Nederlandse huwelijksvermogensrecht. Zowel de voorhuwelijkse goederen als schulden alsook erfrechtelijke verkrijgingen en giften tijdens het huwelijk (ook zonder uitsluitingsclausule) worden van de gemeenschap van goederen uitgesloten.

Nieuw huwelijkvermogensrecht
Administratie wordt belangrijk.

Belangrijk is wel dat partijen een administratie bij zullen moeten houden van wat privévermogen is, zeker omdat het rechtsvermoeden in de wet verankerd is, dat een goed in de huwelijksgemeenschap valt indien er tussen partijen een geschil hierover bestaat en geen van beide partijen zijn recht op dit goed kan bewijzen.

Argumenten vóór de beperkte gemeenschap:

  • Groot draagvlak. Er is een groot draagvlak voor de wijzigingen. Uit onderzoek van het Netwerk Notarissen onder 3000 aanstaande echtgenoten blijkt dat 61% van hen bij echtscheiding de bezittingen die ieder voor het huwelijk had niet met elkaar wil delen, 74% wil bij echtscheiding de schulden, die ieder voor het huwelijk had niet delen en 91% wil bij echtscheiding de erfrechtelijke verkrijgingen en giften niet met elkaar delen.
  • Meer van deze tijd. Het nieuwe regime gaat gelden voor de jongere generatie, waarbij ieder economisch steeds zelfstandiger wordt, en die een beperktere gemeenschap wil. En het nieuwe regime gaat gelden voor de steeds meer voorkomende samengestelde families, waar het over het algemeen ook wenselijk is dat voorhuwelijkse vermogens uit elkaar worden gehouden.
  • Van nature privé. Het huidige stelsel maakt gemeenschap van wat van nature privé is.
  • Aansluiting bij gangbare stelsels. Het aantal echtscheidingen in Nederland is onverminderd hoog en de afgelopen jaren zelfs weer aan het toenemen. Het aantal huwelijken neemt af, en het percentage voorhuwelijkse voorwaarden is op Europees niveau nergens zo hoog als in Nederland. Nederland neemt met zijn huidige stelsel een uitzonderingspositie in Europa en zelfs in de wereld in. Het huidige Nederlandse stelsel komt nog in Suriname voor en in Zuid-Afrika. In een steeds internationaler wordende samenleving groeit de noodzaak om inhoudelijk meer aansluiting te zoeken bij de gangbare stelsels.
  • Onverwachte schulden verleden tijd. Het huidige stelsel van gemeenschap van goederen omvat ook schulden die voor het huwelijk zijn ontstaan. Dit kan nadelig uitpakken voor de echtgenoot die zich hiervan niet bewust is.
  • Geen willekeur meer bij giften. Bij erfrechtelijke verkrijgingen en giften kan het huidige stelsel betrekkelijk willekeurig uitpakken afhankelijk van het wel of niet aanwezig zijn van een uitsluitingsclausule.

Hoe één en ander in de praktijk uit zal pakken, zal de tijd moeten leren.  Maar al met al blijft deze wijziging een hele stap vooruit, aangepast aan de samenleving anno 2018 en niet meer aan de samenleving anno 1838.

Anja SonkeOver Anja Sonke

Anja Sonke is mediator en gespecialiseerd in mediation bij echtscheiding, arbeidsconflicten en conflicten in de zakelijke dienstverlening. Ze heeft gedegen juridische kennis en een jarenlange ervaring in conflictbegeleiding.

Anja is trainer bij The Lime Tree en geeft de basis mediation opleiding en de specialisatie opleiding familie mediation. Anja zit ook in het landelijk dekkend netwerk van mediators van The Lime Tree.

The Lime TreeOver The Lime Tree

The Lime Tree is specialist op het gebied van mediation en mediation training. The Lime Tree geeft in 2018 extra aandacht aan mediation bij echtscheiding en familiezaken. Voor iedereen die een opleiding familie mediation overweegt, is 2018 hét jaar om te starten. Als je in 2018 de opleiding start, is hij niet alleen zeer scherp geprijsd, je krijg een heleboel extra’s. Lees meer over de opleiding familiemediator.